Η φιέστα της Μακρονήσου

Μακρόνησος

Σήμερα θα διαβάσουμε μια επιστολή ενός πρώην κομμουνιστή, του Τάκη Λαζαρίδη προς την Ελευθεροτυπία και την απάντηση του Μίκη Θεοδωράκη, σχετικά με τις συναυλίες που έγιναν στην Μακρόνησο πριν λίγα χρόνια [1].
Εκεί θα δείτε ότι η πολιτική σκέψη του Θεοδωράκη διακατέχεται από μια μεταφυσική θεολογία καθαγίασης των όσων πιστεύει.
Απλοϊκή σκέψη, επιφανειακή, εξόχως λαϊκίστικη.
Βέβαια και ο Λαζαρίδης περνώντας στην άλλη όχθη έγινε σφοδρός πολέμιος του κομμουνισμού και εν πολλοίς βρέθηκε σε μια σχιζοφρενική σχέση με το παρελθόν, νιώθοντας ότι έχασε πολλά χρόνια από την ζωή του άνευ λόγου και αιτίας.
Έκτοτε εξαπέλυσε έναν αγώνα εναντίον του κομμουνισμού, που τουλάχιστον από την δεκαετία του 1990 και μετά είναι παρωχημένος και άνευ νοήματος, αφού η Ε.Σ.Σ.Δ. είναι παρελθόν.
Μάλιστα έστειλε και επιστολή στον κ.Καραμανλή επειδή μίλησε κολακευτικά για τον Χαρίλαο Φλωράκη [2].

Που βρίσκεται η αλήθεια;
Ποιος από τους δύο είναι πιο κοντά σε αυτήν;
Πόσο αντικειμενικές μπορούν να είναι οι κρίσεις όταν ο φέρων αυτές διακατέχεται από ιδεολογικό φανατισμό;

Νομίζω ότι η ειλικρίνεια και η ευθυκρισία του Γρηγόρη Φαράκου τα λέει όλα, αποδομώντας την θεολογικής-μεταφυσικής προέλευσης αποκοτιά των κομμουνιστών να υπομένουν -όπως οι πρώτοι χριστιανοί στις αρένες ή όπως οι εβραίοι στο Άουσβιτς- τα μύρια όσα και να μην υπογράφουν την δήλωση για να ελευθερωθούν.
Από το βιβλίο «Μαρτυρίες Για Τον Εμφύλιο Και την Ελλ. Αριστερά»:

"Θα μπορούσαν να υπογράψουν μια δήλωση ότι αποκηρύσσουν τον κομμουνισμό και να σωθούν.
Και όμως οι περισσότεροι δεν το έκαναν.
Μπορούσες να κάνεις μια δήλωση συνειδητά, για να ξεφύγεις από τον αντίπαλο,στο κάτω κάτω συμφέρον είναι του κομμουνιστικού κινήματος να ξεφύγεις από τον αντίπαλο, και να μπορέσεις να συνεχίσεις τον αγώνα σου.
Όμως στην Ελλάδα επικράτησε αυτή η παράδοση, το στίγμα του δηλωσία, που τελικά απέβη ολέθρια για το κομμουνιστικό κίνημα" (Γρηγόριος Φαράκος) [3].

Ορίστε οι δύο επιστολές:

Τάκης Λαζαρίδης - Συλλυπητήρια για τη φιέστα στη Μακρόνησο

Ο κ. Τάκης Λαζαρίδης, Λαρύμνης 7, Αθήνα, απευθύνει μέσω της «Κ.Ε.» την παρακάτω ανοιχτή επιστολή προς τον Μίκη Θεοδωράκη:

«Αγαπητέ Μίκη,

Προς αποφυγήν τυχόν παρεξηγήσεων, είμαι υποχρεωμένος ευθύς εξαρχής να δηλώσω την ταυτότητά μου.
Είμαι παλιός συναγωνιστής σου στους αγώνες για «λαϊκή δημοκρατία», «ειρήνη» και «σοσιαλισμό».
Καταδικασμένος σε θάνατο μαζί με τον Μπελογιάννη και εν συνεχεία τρόφιμος, επί δεκαπενταετία, των εγκληματικών φυλακών της χώρας.
Ο πατέρας μου, ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, Γραμματέας του Εργατικού ΕΑΜ στην Κατοχή, καταδικάστηκε για την αντιστασιακή του δράση σε θάνατο από γερμανικό στρατοδικείο και εκτελέστηκε το Μάη του '43.
Και η μητέρα μου καταδικάστηκε για την αντιστασιακή της δράση σε ισόβια δεσμά από βουλγαρικό στρατοδικείο και στη διάρκεια του Εμφυλίου πέρασε και αυτή από τη Μακρόνησο...
Στη φυλακή, Μίκη, είχα το χρόνο να διαβάσω αρκετά, να σκεφτώ πολλά και να καταλάβω περισσότερα.
Και μετά τη φυλακή, διαπιστώνοντας τη σκληρή πραγματικότητα στις χώρες του «υπαρκτού σοσιαλισμού», βλέποντας τις αλλεπάλληλες λαϊκές εξεγέρσεις στις χώρες αυτές και τις ισάριθμες επεμβάσεις των σοβιετικών τανκς στους δρόμους της Βουδαπέστης, του Βερολίνου και της Πράγας, κατάλαβα τη φοβερή αλήθεια.
Ενώ νομίζαμε ότι πολεμούσαμε για τα ανώτερα ιδανικά της «ελευθερίας», της «δημοκρατίας» και του «σοσιαλισμού», στην πραγματικότητα πολεμούσαμε και θυσιαζόμασταν για την επιβολή της στυγνής δικτατορίας των Ζαχαριάδη - Ιωαννίδη, για τη μετατροπή της πατρίδας μας σε σοβιετικό προτεκτοράτο. Δεν μπορώ λοιπόν, Μίκη, να σε συγχαρώ για τη φιέστα στη Μακρόνησο.
Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να σου απευθύνω ειλικρινή συλλυπητήρια. Γιατί ενώ η πατρίδα μας έχει ζωτική ανάγκη από εθνική ενότητα και ομοψυχία, εσύ και όσοι συνεργάστηκαν μαζί σου, επιμένετε να ξύνετε πληγές, επιμένετε να βρικολακιάζετε ένα παρελθόν για το οποίο μόνο ντροπή μπορούμε να νιώθουμε.
Πασχίζετε, για λόγους ευτελούς κομματικής σκοπιμότητας, να διαιωνίσετε ανύπαρκτες, πλέον, «διαχωριστικές γραμμές».
Είναι, πράγματι, πρωτοφανείς οι αγριότητες που διέπραξαν οι αντίπαλοί μας στη Μακρόνησο.
Ομως οι αγριότητες, Μίκη, είναι νόμος του Εμφυλίου. Και σε αγριότητες δεν υστερήσαμε κι εμείς. Ας θυμηθούμε την Ελένη Γκατζογιάννη και τις άλλες μαρτυρικές μανάδες της Ηπείρου. Ας θυμηθούμε τον Χρήστο Λαδά.
Κι ας μην ξεχνάμε τις βιαίως στρατολογημένες ανήλικες χωριατοπούλες που με το ζόρι βάζαμε να πολεμήσουν, με το ζόρι να σκοτώσουν και να σκοτωθούν!
Το πραγματικό ερώτημα λοιπόν δεν είναι ποιος ευθύνεται για τις αγριότητες του Εμφυλίου αλλά ποιος ευθύνεται για τον ίδιο τον Εμφύλιο και συνεπώς και για τις αγριότητές του.
Και οι μεγάλοι ένοχοι, Μίκη, είμαστε εμείς. Αυτή είναι η οριστική και τελεσίδικη κρίση της Ιστορίας.
Και την κρίση αυτή έρχεται να επικυρώσει με τον πιο έγκυρο και αδιαμφισβήτητο τρόπο ο ίδιος ο «μεγάλος αρχηγός», ο Νίκος Ζαχαριάδης.Στο «Χρονικό» του, που άρχισε να γράφει την Πρωτομαγιά του 1966 (βλ. «ΤΟ ΒΗΜΑ» 17-8-2003), χαρακτηρίζει «κάλπικη» την άποψη ότι το ελληνικό αριστερό κίνημα παρασύρθηκε στον ένοπλο αγώνα από τους Αγγλους.
Και απερίφραστα δηλώνει: «Στην πραγματικότητα, οι Αγγλοι θέλαν να μας παρασύρουν στις δικές τους εκλογές για να επικυρώσουν έτσι κοινοβουλευτικά, «λαϊκά», το καθεστώς που επέβαλαν με την ένοπλη επέμβασή τους και με τη Βάρκιζα».
Δεν μας έσπρωξαν λοιπόν οι Αγγλοι στον Εμφύλιο, Μίκη.
Μόνοι μας μπήκαμε στο σφαγείο!
«Για να σώσουμε την τιμή του ΚΚΕ», καμαρώνει ο Ζαχαριάδης!
Κάποια στιγμή, Μίκη, αντί να θρηνούμε για τις αγριότητες του Εμφυλίου και να επιδιώκουμε «ρεβάνς», αντί να παριστάνουμε τους κήνσορες και τους τιμητές, θα πρέπει να κρύψουμε το πρόσωπο από ντροπή και να κλάψουμε πικρά για το αδικοχυμένο αίμα των δικών μας αλλά και των αδελφών μας της άλλης πλευράς.
Κι όμως, θα μπορούσες, Μίκη, να οργανώσεις μια πραγματικά εθνική γιορτή στη Μακρόνησο. Μια γιορτή εθνικής συναδέλφωσης και συμφιλίωσης.
Οπου θα καλούσες να παραστούν όλοι.
Και οι δικοί μας αλλά και οι «άλλοι».
Οι συγγενείς της Ελένης Γκατζογιάννη και του Χρήστου Λαδά.
Τα αδέλφια και τα παιδιά όχι μόνο των δικών μας μαχητών αλλά και των χιλιάδων ανδρών και αξιωματικών του ελληνικού στρατού που έπεσαν στο Γράμμο και στο Βίτσι για να παραμείνει η χώρα μας ελεύθερη και δημοκρατική.
Σ' αυτή τη γιορτή, Μίκη, θα τραγουδούσαμε και θα κλαίγαμε μαζί, θα ταξιδεύαμε σε έναν κόσμο αγάπης και αδελφοσύνης με τα φτερά της υπέροχης μουσικής σου.
Κι όρκο βαρύ θα παίρναμε ότι ποτέ πια δεν θα σηκώναμε όπλα εναντίον αλλήλων.
Σ' αυτή τη γιορτή, Μίκη, θα μπορούσες να υψωθείς σε εθνική μορφή, σε πανελλήνιο σύμβολο ενότητας και συμφιλίωσης.
Δεν το έπραξες.
Προτίμησες να περιχαρακωθείς στο ιδεολογικό και πολιτικό γκέτο της χρεοκοπημένης και ανυπόληπτης Αριστεράς, αυτής που τόσες συμφορές προκάλεσε στον τόπο με την ανεύθυνη και τυχοδιωκτική πολιτική της.
Δεν είναι κρίμα, Μίκη;

Με βαθύτατη απογοήτευση
Τάκης Λαζαρίδης»

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ- 07/09/2003, Copyright © 2003, Χ. Κ. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε.

***
Μίκης Θεοδωράκης - «Δεν παλέψαμε για να επιλέξουμε τυράννους»

Ο Μίκης Θεοδωράκης απαντά στην ανοιχτή επιστολή με θέμα τις συναυλίες στη Μακρόνησο, που του απηύθυνε ο Τάκης Λαζαρίδης μέσω της «Κ.Ε.» (φύλλο της 7ης Σεπτεμβρίου 2003), γράφοντας τα εξής:

«Κύριε διευθυντά,
Γνωρίζω και τιμώ τους αγώνες και τις θυσίες του κ. Λαζαρίδη.
Συμβαίνει όμως οι εκτιμήσεις μου για τα γεγονότα που αναφέρει να είναι εντελώς διαφορετικές.
Σ' ένα τόσο μαζικό και μεγάλο λαϊκό κίνημα όπως υπήρξε το ΕΑΜ, που μάλιστα δημιουργήθηκε μέσα στο καμίνι της αντίστασης κατά των κατακτητών, μέσα σε χρόνο ρεκόρ, ήταν επόμενο να μην υπάρχει ούτε ομοιογένεια ούτε ομοιομορφία και επομένως ούτε κοινές εμπειρίες και αντιλήψεις και τελικά ούτε και η ίδια αποτίμηση συνθηκών και γεγονότων...
Αλλιώς έζησε και είδε τα γεγονότα ο απλός αγράμματος αντάρτης, αλλιώς ο διανοούμενος της πόλης, αλλιώς ένα μεσαίο στέλεχος στην Ικαρία ή στη Μακρόνησο και αλλιώς ένα μέλος ενός ανώτατου κομματικού μηχανισμού, όπως ήταν ο κ. Λαζαρίδης.
Ο οποίος πιθανόν να γνώρισε από κοντά τις αρνητικές πλευρές της κομματικής ηγεσίας που ασκούσε την εξουσία (στον βαθμό και με τον τρόπο που θα μπορούσε να την ασκήσει μέσα σ' ένα τόσο πλατύ, ζωντανό, ανεξάρτητο και δυναμικό κίνημα όπως το δικό μας, με την έντονη σφραγίδα του πατριωτισμού) και που σαν κάθε εξουσία είχε και αυτή τις αμαρτίες της.
Είχαμε λοιπόν κι εμείς εδώ τους δικούς μας «πρίγκιπες», τους δικούς μας «βαρόνους», «παιδιά ενός ανώτερου θεού» -του κομματικού κατεστημένου- που μας έβλεπαν εμάς τους απλούς οπαδούς σαν πιόνια που μπορούσαν τάχα να τα κινούν κατά τις ορέξεις τους.
Η αλήθεια είναι ότι η συνεισφορά τους κατάντησε να είναι μόνον αρνητική, γιατί όπως αποδείχθηκε ήσαν κατώτεροι του λαϊκού κινήματος που συνέτειναν κάποτε οι ίδιοι να δημιουργηθεί.
Μιλάω φυσικά για μια χούφτα γνωστούς και μη εξαιρετέους ηγέτες και τους «μηχανισμούς» που τους πλαισίωναν εδώ κι εκεί.
Στη συνέχεια όμως μπερδεύτηκαν καθώς δεν είχαν τη δύναμη να κόψουν τον ομφάλιο λώρο με τα «αδελφά κόμματα» και τα ξεπερασμένα εγχώρια κατεστημένα ιερατεία, ομάδες και ομαδούλες που επειδή ακριβώς μερικοί απ' αυτούς είχαν στο νου τους μειοδοσίες και ξεπουλήματα, μας λένε τώρα πως όλοι εμείς οι απλοί και αγνοί και κυρίως οι πολλοί δεν ήμασταν παρά ένα άβουλο κοπάδι που υποχρεωτικά θα τους ακολουθούσε στα βρόμικα σχέδιά τους...
Δυστυχώς στο σημείο αυτό όλοι μιλούν με υποθέσεις.
«Εάν νικούσε το ΕΑΜ, τότε θα είχαμε τη δικτατορία των Ζαχαριάδη-Ιωαννίδη».
Με τα ίδια «εάν» μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι δεν θα είχαμε δικτατορία και ότι, αν κάποιος την επιχειρούσε, θα σκόνταφτε στη συντριπτική πλειοψηφία των μελών του ΕΑΜ.
Η απόδειξη ότι άλλο ήταν το λαϊκό κίνημα και άλλο ο ασφυκτικός και ξεκομμένος κόσμος των μηχανισμών είναι ότι το κίνημα αυτό επέζησε μετά την ήττα και, αλλάζοντας μορφές και μεθόδους, ανέδειξε την ΕΔΑ σε κόμμα αξιωματικής αντιπολίτευσης, εννέα μόλις χρόνια μετά το τέλος του Εμφυλίου, κυριάρχησε στη δεκαετία του '60 στους αγώνες για τη Δημοκρατία και τον Πολιτισμό και, τέλος, μπήκε επικεφαλής στον αντιδικτατορικό αγώνα, πληρώνοντας συνάμα και το ακριβότερο τίμημα για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας.ΟΧΙ, το ελληνικό αριστερό κίνημα δεν είχε καμία σχέση με τις εξελίξεις σε κράτη που κατά την περίοδο της κοσμογονίας, της αντίστασης κατά των χιτλερικών, εκείνα πολεμούσαν στο πλευρό του Χίτλερ. Γι' αυτόν το λόγο το δικό μας κίνημα δεν ήταν διατεθειμένο να δεχτεί στην πλάτη του την εξουσία της οποιασδήποτε κομματικής φατρίας με όποιο φανταχτερό περικάλυμμα...
Εμείς στη Μακρόνησο δεν παλέψαμε για καμία κλίκα Ζαχαριάδη-Ιωαννίδη.
Παλέψαμε για τον ελληνικό λαό, για την ιστορία και τις παραδόσεις μας, για τη δική μας λευτεριά, την τιμή, την αξιοπρέπεια και τη δική μας απόλυτη ανεξαρτησία.
Δεν παλέψαμε για να επιλέξουμε τυράννους.
Δυστυχώς όμως αυτοί που έζησαν κάτω από τη σκιά της Εξουσίας και μέσα στους σκοτεινούς κόσμους των κομματικών μηχανισμών είναι φυσικό να επηρεάστηκαν απ' αυτούς, να διαμορφώθηκαν απ' αυτούς και τελικά να μην μπορούν να δουν την πραγματικότητα παρά μέσα από τους παραμορφωτικούς φακούς μιας μίζερης κομματικής εξουσίας που, επειδή συνωμοτούσε όταν εμείς σφαδάζαμε στα νύχια των δημίων, νόμιζε ότι διαφεντεύει τη Μοίρα μας.
Και τώρα, κάποιος που υπήρξε γέννημα-θρέμμα και, τελικά, θύμα αυτών των μηχανισμών μάς καλεί, ούτε λίγο ούτε πολύ, να φτύσουμε επάνω στις πληγές και στους νεκρούς μας. Να φτύσουμε επάνω στη μνήμη των αγώνων μας.
Να φτύσουμε επάνω στη Μακρόνησο.
Είναι περίεργο, όμως αληθινό, το γεγονός ότι οι φανατικότεροι τιμητές των κομμουνιστών και των εαμιτών προήλθαν από ανθρώπους που έζησαν πλάι σε ηγετικούς κύκλους και υψηλούς κομματικούς μηχανισμούς.
Πάντως, σε τέτοια αθλιότητα δεν τόλμησαν να φτάσουν ακόμα και οι χειρότεροι εχθροί μας... Φαίνεται ότι πραγματικά δεν έχει τέλος η άβυσσος της ψυχής του ανθρώπου.
Κλείνοντας, θα ήθελα να ομολογήσω ότι, διαβάζοντας το εν λόγω κείμενο, άρχισα να βυθίζομαι στους εφιάλτες και τους ιλίγγους της Μακρονήσου, τότε που για να σωθώ έπρεπε να υπογράψω τη Δήλωση Μετανοίας, να δεχτώ ότι ανήκα σε μια παράταξη λαθών και εγκλημάτων και να τα αποκηρύξω, και μάλιστα «μετά βδελυγμίας».
Την ίδια αποκήρυξη των ίδιων λαθών και εγκλημάτων καλούμαι να πράξω σήμερα από τον κ. Λαζαρίδη και να υπογράψω Δήλωση Μετανοίας, γιατί τόλμησα να τιμήσω μαζί με χιλιάδες προσκυνητές τη μνήμη των θυμάτων μιας βάρβαρης εποχής κατά την οποία και ο τελευταίος Ελληνας γνωρίζει καλά σε ποια πλευρά υπήρξαν τα θύματα και ποιοι ήσαν οι θύτες, ποιος ήταν ο ρόλος των Αγγλων που βεβαίως ΑΥΤΟΙ οδήγησαν στον εμφύλιο, ενώ τα όποια δικά μας «λάθη» μόνο ως άλλοθι μπορεί να χρησίμευσαν.
Η μόνη διαφορά, ευτυχώς, είναι ότι σήμερα λείπουν τα ρόπαλα και τα μπαμπού, με τα οποία η φαλκίδευση της ιστορίας γινόταν «πειστικότερα» αποδεκτή.Ομως, έστω και σαν μια εφιαλτική ανάμνηση, η νεκρανάσταση της λογικής της «εθνικοφροσύνης» με τη μορφή «ανοιχτής επιστολής» ξύνει μέσα μου πληγές που δεν έκλεισαν και τις κάνει να αιμορραγούν.
Αλλά και ο κ. Λαζαρίδης παραδέχεται ότι όλοι αυτοί που πέρασαν από τη Μακρόνησο, βρέθηκαν εκεί και υπέφεραν όσα υπέφεραν διότι πίστευαν σε ιδανικά. «Νομίζαμε», γράφει, «ότι πολεμούσαμε για τα ανώτερα ιδανικά της ελευθερίας, της δημοκρατίας και του σοσιαλισμού».
Και όλοι αυτοί (15.000 άτομα κατά τους διοργανωτές) που αποτέλεσαν το κοινό των τριών συναυλιών, πήγαν βεβαίως για να αποτίσουν έναν φόρο τιμής.
Πώς δικαιούται λοιπόν κανείς να εκστομίσει τον χαρακτηρισμό «φιέστα» σ' αυτό το προσκύνημα, σ' αυτό το «μνημόσυνο», που (σε αντίθεση με την «άλλη» πλευρά) ήταν το μοναδικό μέσα σε 55 χρόνια;
Οσο για τα σχετικά με την... προσπάθειά μου να «διαιωνίσω ανύπαρκτες πλέον διαχωριστικές γραμμές», δεν χρειάζεται νομίζω να υπενθυμίσω τη θέση μου, που είναι πραγματικά στάση ζωής, αφιερωμένης ακριβώς στην υπέρβαση των διαχωριστικών γραμμών και στην Εθνική Ενότητα.
Από την 1η Συμφωνία που συνέθεσα ΜΕΣΑ στη Μακρόνησο, και την αφιέρωσα ΕΚΕΙ σε δύο φίλους μου που σκοτώθηκαν σε αντίθετα στρατόπεδα, και το «Τραγούδι του νεκρού αδελφού», μέχρι σήμερα...
Ας μου επιτρέψει όμως ο κ. Λαζαρίδης να είμαι από εκείνους που πιστεύουν ακράδαντα ότι «συμφιλίωση» δεν επιτυγχάνεται χωρίς ΜΝΗΜΗ.Είθε αυτή να είναι η τελευταία φορά που αναγκάζομαι να αναφερθώ στους εφιάλτες της Μακρονήσου
Μίκης Θεοδωράκης»

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ- 14/09/2003, Copyright © 2003, Χ. Κ. Τεγόπουλος Εκδόσεις Α.Ε. [4]

doctor
__________________________________________________________________

[1] Σχετικά με την συναυλία, Το ΒΗΜΑ, 24/08/2003 : http://tovima.dolnet.gr/print_article.php?e=B&f=13946&m=C10&aa=1
[2] Ποιοί είναι οι τίτλοι τιμής του Χαρίλαου Φλωράκη; Επιστολή ενός παλιού κομμουνιστή προς τον Κώστα Καραμανλή: http://www.e-grammes.gr/article.php?id=699
[3] Σ.Κούλογλου: «Μαρτυρίες Για Τον Εμφύλιο Και την Ελλ. Αριστερά»: http://www.megamarket.gr/-p-54052.html
[4] Πηγή: http://www.phys.uoa.gr/~nektar/history/3contemporary/celebration_makronissos.htm

Goodbye Lenin

Δύο από τις πιο μυθοποιημένες προσωπικότητες είναι ο Χριστός και ο Λένιν.

Η μυθοποίησή τους έχει να κάνει με την ηθική (αλλά και πολιτική) δικαίωση των δύο δογμάτων/ιδεολογιών των οποίων αυτές οι προσωπικότητες είναι οι θεμέλιοι λίθοι: του χριστιανισμού και του κομμουνισμού.
Τα εγκλήματα που έχουν διαπράξει και οι δύο αυτές κοσμοθεωρίες είναι αμέτρητα, ενώ ταυτόχρονα και οι δύο (ίσως και παραπληρωματικά ο ένας στον άλλον) ευαγγελίζονται, τάζουν και ονειρεύονται έναν καλύτερο, έναν τέλειο κόσμο: ο κομμουνισμός αναφερόμενος στον παρόντα και ο χριστιανισμός στον μετά θάνατον (στον άλλον) κόσμο.
Οι ταγοί των οπαδών αυτών των ιδεολογιών, προσπέρασαν τις εγγενείς και προβληματικές αφετηρίες, μέσω της μυθοποίησης και ιεροποίησης (και άρα της τοποθέτησής τους στο απυρόβλητο) των δύο αυτών προσωπικοτήτων και τη μετακύλιση της ευθύνης των εγκλημάτων όχι στην ιδεολογία αλλά στην εκτροπή από αυτήν.
Όσον αφορά τα του Ιησού, μία εκπληκτική και κατατοπιστική ανάλυση έχει κάνει στο παρελθόν ο φίλος blogger Π, μέσα από το blog του curysgeo: http://gravityandthewind.blogspot.com/2006/04/b-3-o.html

Εμείς σήμερα θα ασχοληθούμε με τον Λένιν. Η σημερινή καθεστωτική κομμουνιστική θεώρηση της ιστορίας λέει το εξής απλό (απλοϊκό όπως θα φανεί στη συνέχεια): «ο Κομμουνισμός είναι καλός, ο Λένιν ήταν καλός, αλλά ο Στάλιν ήταν αυτός που εξέτρεψε τον κομμουνισμό από την πορεία του, ο Στάλιν ήταν και είναι ο μόνος υπεύθυνος για τα εγκλήματα του κομμουνισμού και ο κύριος αίτιος για την (αναπόφευκτη και παρά τις προσπάθειες των διαδόχων του) κατάρρευσή του».
Έτσι, όλη η κριτική στρέφεται εναντίον του Στάλιν (ή του Μάο, του Πολ Ποτ κ.λπ.) και ταυτόχρονα ο Λένιν σχεδόν αγιοποιείται, όπως ακριβώς και η Οκτωβριανή Επανάσταση.
Μία σοβαρή ανάγνωση της ιστορίας της Οκτωβριανής Επανάστασης όμως, κάθε άλλο παρά επιβεβαιώνει αυτόν τον ισχυρισμό. Ας δούμε μερικές «φωτογραφίες» του «Αγίου» Λένιν για να αντιληφθούμε πόση σχέση είχε ο ίδιος με την ευνομούμενη και την συντεταγμένη κοινωνία για την οποία (ορθώς) αγωνίζεται η Αριστερά σήμερα:

1) Το δικαίωμα της ύπαρξης αντιπολίτευσης.

Στις 28 Νοεμβρίου 1917 η κυβέρνηση θεσμοποίησε την έννοια του «εχθρού του λαού». Ένα διάταγμα που το υπέγραφε ο Λένιν, καθόριζε ότι «τα μέλη των διευθυντικών οργάνων του συνταγματικού-δημοκρατικού κόμματος, ενός κόμματος των εχθρών του λαού, τίθενται εκτός νόμου και υπόκεινται σε άμεση σύλληψη και παραπομπή ενώπιον των επαναστατικών δικαστηρίων»[1].

Χιλιάδες κομμουνιστές στην Ελλάδα (αλλά και σε άλλες χώρες) φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν, υπερασπιζόμενοι το ακριβώς αντίθετο από αυτό που ήθελε (και τα κατάφερε εύκολα) ο Λένιν: το δικαίωμα στην διαφορετική άποψη, το δικαίωμα στην πολιτική ύπαρξη.

2) Το δικαίωμα των αντιπάλων στην ζωή.

Παίρνοντας τον λόγο σε μια συνέλευση εργατών, ο Λένιν επικαλέστηκε, ακόμη μία φορά, την τρομοκρατία, αυτή την «επαναστατική ταξική δικαιοσύνη»:

«Οι στρατιώτες και οι εργάτες πρέπει να καταλάβουν πως κανένας δεν θα τους βοηθήσει αν δεν βοηθήσουν τους εαυτούς τους. Αν οι μάζες δεν ξεσηκωθούν αυθόρμητα, δεν θα καταφέρουμε τίποτα […] Όσο δεν εφαρμόζουμε την τρομοκρατία απέναντι στους κερδοσκόπους –μια σφαίρα στο κεφάλι επιτόπου- δεν θα φτάσουμε πουθενά!»[2].

Αξιωματικοί και «μπουρζουάδες» δέθηκαν και ύστερα πετάχτηκαν στην θάλασσα, αφού προηγουμένως βασανίστηκαν.

Παρόμοιες βιαιότητες έλαβαν χώρα στις περισσότερες πόλεις της Κριμαίας που κατέχονταν από τους μπολσεβίκους. Οι ίδιες φρικαλεότητες μετά τον Απρίλιο-Μάιο του 1918 συνέβησαν στα εξεγερμένα κεφαλοχώρια των Κοζάκων. Τα πολύ λεπτομερή ντοκουμέντα της επιτροπής Ντενίκιν κάνουν λόγο για «πτώματα με κομμένα χέρια, σπασμένα κόκκαλα, αποκεφαλισμένα, με τσακισμένες γνάθους, πετσοκομμένα γεννητικά όργανα» [3].

Αυτού του είδους την «δημοκρατία» την γεύτηκαν οι έλληνες κομμουνιστές οι οποίοι διέφυγαν στις χώρες του ανατολικού μπλοκ μετά την ήττα τους στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο.

3) Ο Λένιν επιπλήττει τον Ζινόβιεφ για μη χρήση βίας.

Από την Μόσχα, ο Λένιν έστειλε ένα γράμμα στον Ζινόβιεφ, πρόεδρο της επιτροπής του κόμματος των μπολσεβίκων του Πέτρογκραντ, ένα αποκαλυπτικό ντοκουμέντο ταυτοχρόνως για την λενινιστική αντίληψη της τρομοκρατίας:

«Σύντροφε Ζινόβιεφ!

Μόλις πληροφορηθήκαμε ότι οι εργάτες του Πέτρογκραντ επιθυμούν να απαντήσουν με την τρομοκρατία των μαζών στη δολοφονία του συντρόφου Βολοντάρσκι κι ότι εσείς (όχι εσείς προσωπικά αλλά μέλη της κομματικής επιτροπής του Πέτρογκραντ) τους συγκρατήσατε. Διαμαρτύρομαι ενεργητικά!

Εκτιθέμεθα: από τη μία υιοθετούμε την τρομοκρατία των μαζών στις αποφάσεις των σοβιέτ κι από την άλλη, όταν έρχεται η ώρα της δράσης, φέρνουμε εμπόδια στην απόλυτα ορθή πρωτοβουλία των μαζών.

Είναι α-πα-ρά-δε-κτο!

Οι τρομοκράτες θα πιστέψουν ότι είμαστε μαλθακοί. Είναι ώρα πολέμου. Είναι απαραίτητο να ενθαρρύνετε την ενέργεια και το χαρακτήρα της μαζικής τρομοκρατίας που κατευθύνεται κατά των αντεπαναστών, ειδικά στο Πέτρογκραντ, του οποίου το παράδειγμα είναι μεγάλης σημασίας.

Με τους χαιρετισμούς μου,

Λένιν» [4].

Φυσικά, τίποτα από τα παραπάνω δεν γνώριζαν οι ανά τον κόσμο κομμουνιστές που φυλακίζονταν και βασανίζονταν για χάρη της Ε.Σ.Σ.Δ., περισσότερο υπερασπιζόμενοι μια ουτοπία που είχαν πλάσει γι’αυτήν και όχι για κάτι που ήξεραν πραγματικά.

4) Ο κομμουνισμός στην πράξη αλλά και … μαθήματα ηθικής.

«Είναι ολοφάνερο ότι οι Λευκοφρουροί προετοιμάζουν εξέγερση στο Νίζνι-Νόβγκοροντ», τηλεγραφούσε ο Λένιν στις 9/8/1918, στον πρόεδρο της Εκτελεστικής Επιτροπής του σοβιέτ της εν λόγω πόλεως, ο οποίος τον είχε πληροφορήσει για επεισόδια αναφορικά με τους αγρότες που διαμαρτύρονταν για τις επιτάξεις.:

«Πρέπει να σχηματίσετε αμέσως μια δικτατορική «τρόικα», να εφαρμόσετε πάραυτα τη μαζική τρομοκρατία, να τουφεκίσετε ή να εκτοπίσετε τις εκατοντάδες πόρνες που μεθάνε τους στρατιώτες μας, όλους τους πρώην αξιωματικούς, κ.λπ.

Μη χάνετε ούτε λεπτό…

Πρέπει να δράσετε αποφασιστικά: με μαζικές διώξεις.

Εκτέλεση για όσους μεταφέρουν όπλα.

Μαζικές εκτοπίσεις μενσεβίκων και άλλων ύποπτων στοιχείων» [5].

5) Η παραδειγματική τιμωρία για όσους έχουν αντίθετη άποψη.

Στις 10/8/1918, ο Λένιν έστειλε ένα τηλεγράφημα στην Εκτελεστική Επιτροπή της Πέντζα:

«Σύντροφοι!

Η εξέγερση των κουλάκων στις πέντε επαρχίες σας πρέπει να συντριβεί αμείλικτα.

Το απαιτούν τα συμφέροντα ολόκληρης της επανάστασης, γιατί παντού έχει αρχίσει ο «τελικός αγώνας» κατά των κουλάκων.

Να σας δώσω ένα παράδειγμα:

1.Κρεμάστε (και λέω, κρεμάστε έτσι ώστε οι άνθρωποι να τους βλέπουν) όχι λιγότερους από 100 κουλάκους, γνωστούς πλούσιους, που πίνουν το αίμα του λαού.

2. Δημοσιεύστε τα ονόματά τους.

3.Αρπάξτε όλο τους το βιος.

4. Προσδιορίστε τους ομήρους όπως σας υποδείξαμε με το χτεσινό μας τηλεγράφημα.

Κάντε το με τέτοιο τρόπο ώστε σε εκατοντάδες χωριά στην περιφέρεια οι άνθρωποι να βλέπουν, να τρέμουν, να μαθαίνουν και να λένε: σκοτώνουν και θα εξακολουθήσουν να σκοτώνουν τους κουλάκους τους διψασμένους για αίμα.

Τηλεγραφήστε ότι έχετε λάβει τις οδηγίες σωστά και ότι τις εκτελέσατε δεόντως.

Δικός σας, Λένιν.

Υ.Γ. Βρείτε πιο σκληρούς άντρες [6].

Τον Σεπτέμβριο του 1918, ένας από τους βασικούς μπολσεβίκους ιθύνοντες, ο Γκριγκόρι Ζινόβιεφ, διακήρυξε:

«Για να νικήσουμε τους εχθρούς μας, πρέπει να διαθέτουμε την δική μας σοσιαλιστική τρομοκρατία.

Πρέπει να πάρουμε με το μέρος μας τα 90 από τα 100 εκατομμύρια των κατοίκων της Σοβιετικής Ρωσίας.

Όσο για τους άλλους, δεν έχουμε τίποτα να τους πούμε.

Οφείλουμε να τους εξοντώσουμε» [7].

Έτσι στήθηκε εξαρχής αυτή η κόκκινη τρομοκρατία, αυτό το στυγνό αστυνομικό καθεστώς από το οποίο υπέφεραν εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο. Ακόμη και μια επιδερμική ή γρήγορη ματιά στην ρωσική ιστορία καταδεικνύει ότι οι πρακτικές των μπολσεβίκων δεν ήταν πρωτόγνωρες για τη χώρα αυτή, μια χώρα η οποία ουδέποτε είχε δημοκρατία και ακόμη και σήμερα είναι πολύ πίσω.
Με δεδομένη επίσης την απίστευτη βία που βασίλευε στον μεσοπόλεμο, όπου εμφανίστηκε ο φασισμός και ο κομμουνισμός, δεν μπορούμε να κρίνουμε όλες αυτές τις αποτρόπαιες πράξεις, ούτε φυσικά τις παραινέσεις-παραγγέλματα του Λένιν για λουτρά αίματος, με βάση τα σημερινά δεδομένα, έναν αιώνα σχεδόν μετά-χωρίς να σημαίνει ότι τα δικαιολογούμε.
Αυτό που θέλω να καταδείξω με το σημερινό ποστ είναι η αφέλεια με την οποία εκατομμύρια άνθρωποι ακόμη και σήμερα θεωρούν τον κομμουνισμό ως το πιο δίκαιο πολιτικό σύστημα (ενώ είναι η επιβολή δικτατορίας από μία κοινωνική τάξη προς όλη την κοινωνία), θεωρούν την Οκτωβριανή Επανάσταση (το πραξικόπημα των μπολσεβίκων δηλαδή) ως την πολιτική Αναγέννηση, και κυρίως θεωρούν τους φέροντες αυτή την παρωχημένη ιδεολογία ως «προοδευτικούς».
Τον τίτλο του ποστ (Goodbye Lenin) τον πήρα από την ομώνυμη κινηματογραφική ταινία και τις παραπάνω «φωτογραφίες» από τις σκέψεις, τις παραινέσεις, τις εντολές, τις διαταγές του Λένιν (καθώς και τις παραπομπές που ακολουθούν) τις πήρα από ένα πολύ καλό βιβλίο που πρωτίστως πρέπει να διαβάσουν οι κομμουνιστές [8]: «Η μαύρη βίβλος του κομμουνισμού» [9].
Ίσως η πιο έξοχη στιγμή του βιβλίου είναι η εισαγωγή στην ελληνική έκδοση, εισαγωγή που τιτλοφορείται ως «Η Νέμεση της Ιστορίας» και έχει γράψει ο κ.Δημήτρης Δημητράκος, καθηγητής της Πολιτικής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μπορείτε να την διαβάσετε ολόκληρη εδώ: http://www.in.gr/BOOKS/kourtoua/default.htm

Βεβαίως όλα αυτά που έγιναν στις χώρες του τέως ανατολικού μπλοκ, δεν έχουν καμία σχέση με τους μεγάλους αγώνες των ελλήνων αριστερών και με τα όσα υπέστησαν για να έρθει η Δημοκρατία στην χώρα μας το 1974. Γνωρίζοντας ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να γίνει λαϊκή δημοκρατία, αγωνίστηκαν με όλες τους τις δυνάμεις για την Δημοκρατία και όχι για την δικτατορία του προλεταριάτου.

Αντί επιλόγου, παραθέτω ένα απόσπασμα από την εισαγωγή του βιβλίου που έχει γράψει ο Stephane Courtois:

«Ορισμένοι από τους συγγραφείς του παρόντος βιβλίου δεν έμειναν πάντα αλώβητοι από την γοητεία του κομμουνισμού. Μερικές φορές, μάλιστα, συμμετείχαν ενεργά, από την δική τους ταπεινή θέση, στο κομμουνιστικό σύστημα, είτε στην ορθόδοξη λενινιστική-σταλινική εκδοχή του, είτε σε εκδοχές που απετέλεσαν παραρτήματά του (μαοϊσμός) ή αποστασίες (τροτσκισμός).

Κι έστω κι αν παραμένουν αγκυροβολημένοι στην Αριστερά- και ακριβώς επειδή παραμένουν στην Αριστερά- έχουν ανάγκη να στοχαστούν για τις αιτίες της τύφλωσής τους. Αυτός ο στοχασμός ακολούθησε επίσης τους δρόμους της γνώσης, που οριοθετούνται από την επιλογή των θεμάτων των μελετών τους, από τις επιστημονικές τους δημοσιεύσεις και από τη συμμετοχή τους σε διάφορες επιθεωρήσεις, όπως η La Nouvelle Alternative ή η Communisme. Αυτό το βιβλίο δεν αποτελεί παρά ακόμα μια στιγμή του συγκεκριμένου στοχασμού. Αν τον ακολουθούν χωρίς ανάπαυλα είναι επειδή έχουν συνείδηση ότι δεν πρέπει να αφεθεί σε μια άκρα Δεξιά –ολοένα και πιο παρούσα- το προνόμιο να λέει την αλήθεια. Οφείλουμε να αναλύσουμε και να καταδικάσουμε τα εγκλήματα του κομμουνισμού στο όνομα των δημοκρατικών αξιών και όχι των εθνικιστικών-φασιστικών ιδανικών» [10]


doctor

___________________________________________________________________

[1] G.A. Belov, Iz istorii Vserossiiskoi Crezvycainoi komisii, 1917-1921: Sbornik dokumentou (Ιστορία της Έκτακτης Επιτροπής, 1917-1921: απάνθισμα ντοκουμέντων), Μόσχα, 1958, σελ.66. C.Legget, The Tceka, Lenin’s Political Police, Oxford, 1981, σελ.13-15.
[2] V.I. Lenine, Polnoie sobranie socineii (Άπαντα), Μόσχα, 1958-1966, τόμος ΧΧΧV, σελ.311.
[3] Τα ντοκουμένα αυτά βρίσκονται στα Κρατικά Αρχεία της Ομοσπονδίας της Ρωσίας που αποκαλούνται και «αρχεία της Πράγας», φάκελοι 1-195. Για τη συγκεκριμένη περίοδο, οι υπ’ αριθμόν 8,2,27.
[4] V.I. Lenine, Polnoie sobranie socineii (Άπαντα), Μόσχα, 1958-1966, τόμος L, σελ.106.
[5] ο.π., σελ.142.
[6] Ρωσικό Κέντρο Διατήρησης Μελέτης και Τεκμηρίωσης της Σύγχρονης Ιστορίας, 2/1/6/898.
[7] Severnaia Kommuna, αρ.109,19 Σεπτεμβρίου 1918, σελ.2, παρατίθεται στο: G.Legget, o.π. σελ.114.
[8] Ιδού πως «υποδέχτηκε» το ΚΚΕ το εν λόγω βιβλίο-oι συνειρμοί με τις σκοταδιστικές αντιδράσεις των φανατισμένων χριστιανών κατά την διάρκεια της προβολής της ταινίας «ο τελευταίος πειρασμός» του Σκορτσέζε είναι αναπόφευκτοι: http://www.medium.gr/articles/108668770413773.shtml
[9] Πληροφορίες για το βιβλίο, Το ΒΗΜΑ, 17/02/2002 : http://www.tovima.gr/print_article.php?e=B&f=13494&m=B55&aa=1
[10] «Η Μαύρη βίβλος του Κομμουνισμού», Εστία, Γ’ έκδοση, σελ.68.

Ινδιάνοι- Μύθοι και πραγματικότητα

«Σ’αυτά τα σαράντα χρόνια, περισσότερα από 12.000.000 ψυχές, άνδρες, γυναίκες και παιδιά πέθαναν άδικα από την τυραννία και τις μοχθηρές πράξεις των χριστιανών.
Ο αριθμός είναι εξακριβωμένος και αληθινός. Και νομίζω πραγματικά –δε γελιέμαι- ότι θα ξεπερνούν τα 15.000.000.
Αυτοί που πήγαν εκεί κάτω και αυτοαποκαλούνται χριστιανοί, συνήθιζαν να χρησιμοποιούν δύο, κυρίως, τρόπους για να εξολοθρεύουν και να σβήσουν από το πρόσωπο της γης τα δυστυχισμένα αυτά έθνη.
Ο ένας, με το να διεξάγουν εναντίον τους άδικους πολέμους, σκληρούς, αιμοσταγείς, τυραννικούς.
Ο άλλος, με το να σκοτώνουν αυτούς που θα ήταν δυνατό να επιθυμήσουν ή να σκεφτούν την ελευθερία τους, ή να θελήσουν να ξεφύγουν από τα βασανιστήρια που τους υπέβαλλαν, σκότωναν και όλους τους ιθαγενείς άρχοντες και τους άντρες… τους σκότωναν λοιπόν με το να τους υποβάλλουν στον καταναγκασμό τον πιο σκληρό, τον πιο φριχτό και τον πιο κτηνώδη που υποβλήθηκαν ποτέ άνθρωποι ή ζώα…
Αν οι χριστιανοί σκότωσαν και αφάνισαν τόσες και τόσες ψυχές, αυτό έγινε μόνο και μόνο για το χρυσάφι, για να γεμίσουν πλούτη σε μικρό διάστημα και να υψωθούν σε θέσεις υψηλές, δυσανάλογες προς τις ικανότητές τους. Επειδή ήταν άπληστοι και αχόρταγα φιλόδοξοι –δε γίνεται να έχουν υπάρξει χειρότεροι στον κόσμο- και επειδή η γη ήταν πλούσια και οι άνθρωποί της τόσο ταπεινοί, τόσο υπομονετικοί και τόσο εύκολα μπορούσαν να τους υποτάξουν, δεν είχαν γι’αυτούς ούτε σέβας, ούτε υπόληψη, ούτε εκτίμηση…
Μ’ αυτόν τον τρόπο φρόντισαν για τη ζωή και την ψυχή αυτών των ανθρώπων, και έτσι είναι που απειράριθμες ψυχές χάθηκαν, χωρίς πίστη και χωρίς μετάληψη. Είναι πασίγνωστο, αλήθεια εξακριβωμένη, την παραδέχονται όλοι, ακόμα και οι τύραννοι και οι δολοφόνοι, ότι ποτέ οι Ινδιάνοι, σε όλες τις Ινδίες, δεν προξένησαν κακό σε χριστιανούς.
Αρχικά, είχαν νομίσει ότι είχαν έρθει από τον ουρανό, ωσότου πια, επανειλημμένα, οι χριστιανοί τους έκαναν να υποστούν, και αυτοί και οι γείτονές τους, όλα τα δεινά, κλεψιές, φόνους, βιαιότητες, καταπιέσεις…» (Βαρθολομαίος Ντε Λας Κάζας, 1552) [1].

Τι έβλεπαν οι Ευρωπαίοι στην Αμερική;
Οι ουμανιστές πρόβαλαν στο Νέο Κόσμο τις ελπίδες τους μαζί με την απογοήτευσή τους από την παρακμή του παλιού κόσμου. Οι κοινωνίες των γυμνών αλλά αθώων ιθαγενών αντιπροσώπευαν στα μάτια των Ουμανιστών την κοινοκτημοσύνη, την ισοπολιτεία, τις ουτοπικές πολιτείες τους.

Προβάλλοντας μιαν ιδεαλιστική απεικόνιση του Νέου Κόσμου, οι Ευρωπαίοι λόγιοι εξέφραζαν τη σφοδρή τους απογοήτευση για τη διαφθορά και την παρακμή των δικών τους κοινωνιών. Η Αμερική ήταν το αμόλυντο αντίθετο της διεφθαρμένης, γι’αυτούς, Ευρώπης και κινδύνευε να διαφθαρεί με τη σειρά της από τους «βάρβαρους» Ευρωπαίους.
Παρά τη συμπάθειά τους για τις κοινωνίες των ιθαγενών, οι Ουμανιστές της Δύσης πρόβαλαν τελικά μια εικόνα που μικρή σχέση είχε με την πραγματικότητα των κοινωνιών των ιθαγενών.

Γιατί οι αυτόχθονες δεν ήταν πάντοτε οι «ευγενείς άγριοι» των συγγραμμάτων. Συχνά ήταν βίαιοι, φιλοπόλεμοι, ενώ δεν έλειπαν και οι περιπτώσεις κανιβαλισμού μεταξύ τους. Η ουτοπική απεικόνιση του Νέου Κόσμου από τους Ουμανιστές αποτελούσε μια ακόμα δυτική επινόηση.

Δεν αντανακλούσε τις ιδιαιτερότητες ούτε την πραγματικότητα των τοπικών κοινωνιών και της τοπικής κουλτούρας. Γι’ αυτό, παρέμεινε ουσιαστικά ξένη προς τον κόσμο των ιθαγενών πληθυσμών της Αμερικής [2].

Οι Ιησουίτες μοναχοί προσπάθησαν να εξοικειωθούν με την θρησκεία των αυτοχθόνων, με τους συμβολισμούς και την τελετουργία ώστε να συμπεριλάβουν στοιχεία της λατρείας τους στην χριστιανική λατρεία. Έτσι, ήρθαν πιο κοντά με τους αυτόχθονες και πολλές φορές ήρθαν σε αντίθεση με την άγρια εκμετάλλευση των Ινδιάνων από τους Ισπανούς [3].
Οι οπαδοί των προτεσταντικών δογμάτων που εποίκισαν διωγμένοι από την Ευρώπη, αποδείχτηκαν λιγότερο ευαίσθητοι. Γι’αυτούς οι Ινδιάνοι ήταν μια φυλή που εξουσίαζε ο Διάβολος. Η εξόντωσή της επομένως, καθόλου δεν παραβίαζε τη θεϊκή εντολή «ου φονεύσεις».

Ο ίδιος ο Κολόμβος γράφει για τους ιθαγενείς της Αμερικής: «Πρέπει να κάνουν για καλοί και έξυπνοι υπηρέτες γιατί παρατήρησα πως επαναλάμβαναν αμέσως οτιδήποτε τους λέγαμε και πιστεύω πως εύκολα θα μπορούσαν να γίνουν χριστιανοί, επειδή μου φάνηκε πως δεν είχαν θρησκεία» [4] .
Η φύση του Ινδιάνου της Αμερικής αποτέλεσε εξαρχής πεδίο έντονου προβληματισμού. Πολλές, διαμετρικά αντίθετες, απόψεις διατυπώθηκαν. Η εικόνα του «αθώου πρωτόπλαστου» συνυπήρχε με την εικόνα του «κτήνους.
Η εικόνα του «ευγενούς άγριου» με αυτή του «βαρβάρου κανίβαλου».
Συνοδεύοντας τον Κολόμβο στο δεύτερο ταξίδι του στη νήσο Ισπανιόλα, ο γιατρός Τσάνκα παρατηρούσε, αναφερόμενος στους ιθαγενείς και τις συνήθειες διατροφής τους, ότι « η κτηνωδία τους ξεπερνά την κτηνωδία όλων των γνωστών ζώων».

Για τους Ευρωπαίους της εποχής, δεν ήταν αυτονόητο ότι οι Ινδιάνοι ήταν άνθρωποι. Έτσι, το 1537, ο πάπας Παύλος ΙΙΙ, υπογράμμιζε ότι «οι Ινδιάνοι είναι αληθινοί άνθρωποι». Πως, διαφορετικά θα μπορούσαν να διδαχθούν και να ασπασθούν την ορθή πίστη;

Σύντομα όμως υπήρξε απογοήτευση, γιατί οι ιθαγενείς δεν ανταποκρίθηκαν στον ζήλο των ιεραποστόλων.

Εφόσον λοιπόν αμφισβητήθηκε η ικανότητα των ιθαγενών να καταλάβουν το χριστιανικό κήρυγμα, αμφισβητήθηκε και η ικανότητά τους να σκέπτονται λογικά.

Μάλιστα τα επιχειρήματα που στήριξαν μια τέτοια άποψη στηρίχθηκαν σε βιολογικά χαρακτηριστικά. Τονίζοντας την κατωτερότητα των Ινδιάνων απέναντι στους Ευρωπαίους, ο Φερναντέζ ντε Οβιέδο έδειχνε, πέρα από τη «φυσική» ροπή τους προς το κακό και την οκνηρία, πόσο χονδροειδές ήταν το κρανίο τους, πόσο παραμορφωμένη η σωματική διάπλασή τους [5].

Το Hollywood δαιμονοποίησε τους Ινδιάνους οι οποίοι σε όλες τις ταινίες γουέστερν παρουσιάζονται ως οι «κακοί», απολίτιστοι, άξεστοι, σε αντίθεση με τους καλούς cow boys.

Η τακτική αυτή (που άνθισε στις δεκαετίες 1950-1960) σταδιακά εγκαταλείφθηκε και στις αρχές της δεκαετίας του 1990 η τεράστιας επιτυχίας ταινία «The Last of the Mohicans» [6] έδειξε μία εντελώς διαφορετική εικόνα για τους Ινδιάνους, σε πλήρη αντιδιαστολή με τις παλιές πρακτικές του Hollywood.




Σήμερα, έχουμε φτάσει στο άλλο άκρο, αυτό της πλήρους αγιοποίησης των Ινδιάνων, οι οποίοι παρουσιάζονται ως σοφοί, ως συνετοί διαχειριστές των φυσικών πόρων, ως εραστές του περιβάλλοντος, ως υπόδειγμα της αρμονικής συμβίωσης ανθρώπου και φύσης. Οι νέο-ουμανιστικές αυτές τάσεις [7] όπως αναφέρθηκε παραπάνω, αποτελούν ανεστραμμένη και εξίσου λάθος αποκωδικοποίηση της εικόνας των Αμερικανών αυτοχθόνων, αφού αυτή γίνεται με «δυτικά» κριτήρια και αποτελεί την άλλη όψη του ιδίου νομίσματος: την -λάθος- τακτική να κρίνουμε τα πάντα μέσα από τα δικά μας καλούπια, μέσα από τα δικά μας –αυθαίρετα- κριτήρια, ενώ ο μόνος τρόπος είναι η ενσυναίσθηση [8].

doctor

____________________________________________________________


[1] «Η καταστροφή των Ινδιάνων», Βαρθολομαίος Ντε Λας Κάζας, 1552, μεταφρ.ΙΙ.Μαξίμου, Αθήνα, Στοχαστής 1989, σελ.23-25.
[2] Ένας αστικός μύθος που έχει κάνει τον γύρο του κόσμου πολλές φορές, έχει γίνει βιβλίο, έχει μπει σε σχολικό βιβλίο, έχει δημοσιευτεί από σοβαρές ελληνικές εφημερίδες κ.λπ. είναι η περίφημη «Επιστολή του ινδιάνου αρχηγού»: http://www.lifo.gr/blogs/u50/1162.html
Και η αποδόμησή της: http://www.snopes.com/quotes/seattle.asp

[3] Μια σχετική και πολύ ωραία ταινία είναι «Η Αποστολή» (the mission) : http://us.imdb.com/title/tt0091530/
[4] Χριστόφορου Κολόμβου, Το πρώτο ταξίδι (1492-1493), Cultur and Belief in Europe, 1450-1600, σελ.319.
[5] «Ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός και οι ρίζες του», σελ.72-78, ΟΕΔΒ, μάθημα επιλογής Α’ τάξη Ενιαίου Λυκείου.
[6] Πληροφορίες για την ταινία:. http://www.imdb.com/title/tt0104691/
[7] Τέτοιες νέο-ουμανιστικές τάσεις εκφράζει στην Ελλάδα ο Νϊκος Γκαραβέλας, (πολύ καλός και αγαπημένος) ραδιοφωνικός παραγωγός: http://www.garavelas.gr/site/about.htm
[8] Ο κ.Μήλλας δίνει υπέροχα τον ορισμό της "Ενσυναίσθησης" («εικόνες ελλήνων και τούρκων» σελ.13-14):"Ενσυναίσθηση σημαίνει να μπορείς (και να θέλεις) να βλέπεις τον "Άλλο" όπως τον "Εαυτό σου", να τον βιώνεις. Η λέξη είναι νέα στα ελληνικά και κάποτε χρησιμοποιείται ο όρος "εμβίωση".Στα αγγλικά είναι "empathy"- που σημαίνει κάθε άλλο παρά εμπάθεια".

H πιο μεγάλη χωματερή σε όλο τον κόσμο

Currents in the North Pacific move in a clockwise spiral, or gyre, which tends to trap debris originating from sources along the North Pacific rim.

Plastics and other waste have accumulated in the region, which includes the foraging areas of Pacific bird colonies, such as that of the Tern Island albatross, shown in blue, and that of the Guadalupe Island albatross, shown in green [1].

Στον... Ειρηνικό βρίσκεται η πιο μεγάλη χωματερή σε όλο τον κόσμο

ΗΜΕΡΗΣΙΑ 6/2/2008

Της Ντίας Ζάβρα

Ο μεγαλύτερος σκουπιδότοπος στον κόσμο βρίσκεται κάτω από την... επιφάνεια της θαλάσσης.

Μία «μάζα πλαστικών», διπλάσια ίσως των ΗΠΑ, που επιπλέει στον Ειρηνικό Ωκεανό, εκτείνεται από τις ακτές της Καλιφόρνιας, περνά τη Χαβάη και φτάνει έως την Ιαπωνία, σημαίνοντας συναγερμό και απειλώντας με οικολογική καταστροφή, όπως αποκαλύπτει η Independent.

Ο Τσαρλς Μουρ, ο Αμερικανός ωκεανογράφος που ανακάλυψε τη «Μεγάλη Χωματερή του Ειρηνικού», εκτιμά ότι περίπου 100 εκατομμύρια τόνοι από επιπλέοντα σκουπίδια βρίσκονται ακριβώς κάτω από την επιφάνεια της θαλάσσης -γι αυτόν τον λόγο δεν εντοπίζονται από δορυφόρους παρά μόνο από πλοία- και παραμένουν σε διαρκή κίνηση λόγω των υποθαλάσσιων ρευμάτων.

Η ανακάλυψη

Ο Μουρ ανακάλυψε αυτή την τεράστια μάζα σκουπιδιών το 1997, σε έναν αγώνα ιστιοπλοϊας από το Λος Αντζελες στη Χαβάη. «Κάθε φορά που ανέβαινα στο κατάστρωμα, έβλεπα γύρω μου να επιπλέουν απορρίμματα», δήλωσε χρόνια αργότερα ο Μουρ, ο οποίος τελικά αποφάσισε να εγκαταλείψει τις οικογενειακές επιχειρήσεις και να αφοσιωθεί στη διάσωση του περιβάλλοντος.
Τo 1/5 των απορριμμάτων -τα οποία περιλαμβάνουν τα πάντα, από ποδοσφαιρικές μπάλες έως τουβλάκια λέγκο και τσάντες- προέρχεται από πλοία ή πετρελαϊκές πλατφόρμες και τα υπόλοιπα από την ξηρά. Ένα συνονθύλευμα απορριμμάτων, άκρως επικίνδυνο για το θαλάσσιο οικοσύστημα αλλά και για οποιαδήποτε ακτή αγγίξει ο... κινούμενος σκουπιδότοπος. «Κινείται σαν ένα μεγάλο ζώο, δίχως λουρί.
Όταν αυτό το ζώο πλησιάσει την ακτή, τα αποτελέσματα είναι δραματικά...», δηλώνει χαρακτηριστικά ο ωκεανογράφος Κέρτις Εμπερσμέγιερ. Το πλαστικό πιστεύεται ότι αναλογεί στο 90% όλων των απορριμμάτων που επιπλέουν στους ωκεανούς.
Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις του Περιβαλλοντικού Προγράμματος του ΟΗΕ, κάθε τετραγωνικό μίλι του ωκεανού εμπεριέχει 46.000 κομμάτια πλαστικού, ενώ τα πλαστικά απορρίμματα ευθύνονται για τον θάνατο τουλάχιστον 1 εκατ. θαλασσοπουλιών και 100.000 θαλάσσιων θηλαστικών τον χρόνο. Οι συνέπειες όμως δεν σταματούν εκεί... Αυτή η ανεξέλεγκτη μάζα σκουπιδιών εγκυμονεί κινδύνους και για τον άνθρωπο, προειδοποιεί ο δρ Μάρκους Ερικσεν, υποστηρίζοντας ότι οι τόνοι πλαστικού που καταλήγουν στη θάλασσα και δρουν ως μαγνήτες χημικών, εντάσσονται στην τροφική αλυσίδα[2].

***

Άκουσα σήμερα στον Μελωδία την παραπάνω είδηση και μπήκα στο διαδίκτυο να δω περεταίρω πληροφορίες.

Ομολογώ ότι αυτό που με εξέπληξε είναι το μέγεθος αυτού του σκουπιδαριού και κυρίως το ότι κανείς δεν ασχολείται με αυτό το θέμα.

Και να σκεφτείς ότι οι εμπλεκόμενοι (Η.Π.Α., Ιαπωνία) είναι πλούσιες χώρες...

doctor

_________________________________________

[1] Trashed Across the Pacific Ocean, Plastics, Plastics, Everywhere CHARLES MOORE : http://www.mindfully.org/Plastic/Ocean/Moore-Trashed-PacificNov03.htm

[2] Πηγή: http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=4669&subid=2&tag=4417&pubid=873130

H κηδεία του Αρχιεπισκόπου

Αγιατολάχ Χομεϊνί

Με βάση την απόφαση της κυβέρνησης [1] η ημέρα κηδείας του Αρχιεπισκόπου κηρύσσεται ως αργία για τις Δημόσιες Υπηρεσίες.
Θα προσπαθήσω να "δω" τι σημαίνει αυτό στην πράξη.
Οι Δημόσιοι Υπάλληλοι είναι λίγο παραπάνω από 1.000.000.
Αν υποθέσουμε ότι η αργία θα πληρωθεί και σε αυτούς που θα εργαστούν (σώματα ασφαλείας κλπ) με προσαύξηση 75% (εξυπακούεται ότι θα καταβληθεί ολόκληρο το ημερομίσθιο και σε όλους τους υπόλοιπους Δημ.Υπαλλήλους), και με την παραδοχή ότι το μέσο κόστος ενός ημερομισθίου είναι 75 ευρώ (με εισφορές, και με αναγωγή *14/12-συνυπολογισμός των δύο επιδομάτων εορτών και του επιδόματος αδείας) τότε έχουμε περίπου:

1.000.000*75= 75.000.000 ευρώ κόστος στο Δημόσιο για την κήρυξη της αργίας.

Ας το μειώσουμε για τους εργαζόμενους στα σώματα ασφαλείας που θα πάρουν το 0,75 και ας το κάνουμε 60.000.000 ευρώ.
Και για τους δύσπιστους, άντε να το κάνουμε 50.000.000 ή ακόμη και 40.000.000 ευρώ.
Να σημειώσω ότι το Νοσοκομείο της Θήβας, κόστισε 10.000.000 ευρώ και είναι δυναμικότητας 100 κλινών[2].
Σκεφτείτε τι θα μπορούσε να γίνει με όλα αυτά τα χρήματα, τα οποία θα σπαταληθούν για ένα εφέ, για έναν εντυπωσιασμό και για άλλο ένα δικαίωμα στην τεμπελιά για τους Δημοσίους Υπαλλήλους.
Αν ζούσε ο Αρχιεπίσκοπος , είμαι σίγουρος ότι δεν θα του άρεσε αυτό που θα γίνει την Πέμπτη και ότι όλα αυτά τα χρήματα που θα χάσει το κράτος θα ήθελε να χρησιμοποιηθούν για κοινωφελείς σκοπούς.
Ο λαϊκισμός των κυβερνώντων πληρώνεται ακριβά από τους φορολογούμενους και κανένα κόμμα (ούτε η Αριστερά) διαμαρτύρεται για αυτό το καρναβάλι που θυμίζει τις ημέρες της κηδείας του Χομεϊνί και σε καμία περίπτωση σοβαρή ευρωπαϊκή χώρα.

doctor
______________________________________________________________

1. Την με Αρ.Πρωτ.: 5333/28.01.2008 Απόφαση του Υπουργείου Εσωτερικών μπορείτε να την δείτε εδώ: http://www.taxheaven.gr/show_law.php?id=6745&mode=html

2. http://www.hri.org/cgi-bin/brief?/news/greek/eragr/2003/03-11-28_1.eragr.html#01

Παραγγελία πίτσας το 2016

Έλαβα με email αλλά και έχω δει αρκετές φορές στο διαδίκτυο το παρακάτω κείμενο, και αν το αναζητήσετε στο google θα δείτε πολλές "επιστροφές". Μετά την παράθεση του κειμένου, επιχειρώ ένα "ψυχογράφημα" αυτού που το επινόησε:

Το κείμενο:

Τηλεφωνήτρια : "Pizza Hut, καλησπέρα σας."

Πελάτης : "Καλησπέρα, θα ήθελα να δώσω μια παραγγελία."

Τηλεφωνήτρια : "Θα μπορούσα να έχω τον ΕΑΤ σας, παρακαλώ;"

Πελάτης : "Τον Εθνικό Αριθμό Ταυτοποίησής μου (National ID Number), ναι, μια στιγμή, ορίστε, είναι ο 6102049998-45-54610."

Τηλεφωνήτρια : "Ευχαριστώ, κύριε Sheehan. Λοιπόν η διεύθυνσή σας είναι 1742 Meadowland Drive, και ο αριθμός τηλεφώνου σας 494-2366. Το επαγγελματικό τηλέφωνό σας στην Lincoln Insurance είναι 745-2302 και ο αριθμός του κινητού σας 266-2566. Από ποιον αριθμό καλείτε ;"

Πελάτης : "Εεε; Είμαι στο σπίτι. Από πού τις βγάζετε όλες αυτές τις πληροφορίες;"

Τηλεφωνήτρια : "Είμαστε συνδεδεμένοι με το σύστημα, κύριε."

Πελάτης : (Στεναγμός) "Α μάλιστα ! Θα ήθελα δύο σπέσιαλ πίτσες με κρέας..."

Τηλεφωνήτρια : "Δεν νομίζω ότι θα ήταν καλή ιδέα, κύριε."

Πελάτης : "Α μπα;"

Τηλεφωνήτρια : "Σύμφωνα με τον ιατρικό σας φάκελο, υποφέρετε από υπέρταση και το επίπεδο της χοληστερόλης σας είναι υψηλό. Η ασφάλεια περίθαλψης που έχετε σας απαγορεύει μια τόσο επικίνδυνη για την υγεία σας επιλογή."

Πελάτης : "Αϊ ! Τι μου προτείνετε λοιπόν; "

Τηλεφωνήτρια : "Μπορείτε να δοκιμάσετε την Πίτσα Λάιτ με γιαούρτι σόγιας. Είμαι σίγουρη ότι θα σας αρέσει πολύ."

Πελάτης : "Τι σας κάνει να πιστεύετε ότι θα μου αρέσει αυτή η πίτσα; "

Τηλεφωνήτρια : "Συμβουλευτήκατε τις 'Νόστιμες συνταγές με σόγια' στη βιβλιοθήκη της περιοχής σας την περασμένη εβδομάδα, κύριε. Εξ ου και η πρόταση μου."

Πελάτης : "Καλά, εντάξει. Δώστε μου δυο, οικογενειακό μέγεθος. Τι οφείλω;"

Τηλεφωνήτρια : "Πραγματική ευκαιρία για σας, τη σύζυγό σας και τα τέσσερα παιδιά σας, κύριε. Οφείλετε 49,99 $."

Πελάτης : "Να σας δώσω τον αριθμό της πιστωτικής μου κάρτας."

Τηλεφωνήτρια : "Λυπάμαι, κύριε, αλλά φοβάμαι ότι θα πρέπει να πληρώσετε μετρητοίς. Το υπόλοιπο της πιστωτικής σας κάρτας έχει υπερβεί το όριο ".

Πελάτης : "Θα πάω να βγάλω μετρητά από το μηχάνημα προτού έρθει ο υπάλληλός σας."

Τηλεφωνήτρια : "Ούτε αυτό είναι δυνατόν, κύριε. Ο τραπεζικός σας λογαριασμός είναι ακάλυπτος."

Πελάτης : "Να μη σας ενδιαφέρει. Εσείς στείλτε μου τις πίτσες. Θα έχω τα μετρητά. Πόσην ώρα θα πάρει; "

Τηλεφωνήτρια : "Έχουμε μια μικρή καθυστέρηση, κύριε. Θα είναι στο σπίτι σας σε 45 λεπτά περίπου. Εάν βιάζεστε, μπορείτε να έρθετε να τις πάρετε, αφού βγάλετε τα μετρητά, αλλά η μεταφορά πίτσας με μοτοσυκλέτα είναι τουλάχιστον ακροβασία. "

Πελάτης : "Πού στο διάολο ξέρετε ότι έχω μηχανή;"

Τηλεφωνήτρια : "Βλέπω εδώ ότι επειδή δεν καταβάλατε εμπρόθεσμα τις δόσεις, το αυτοκίνητό σας έχει κατασχεθεί. Αλλά η Χάρλεϊ έχει εξοφληθεί, οπότε απλώς συνεπέρανα ότι θα την χρησιμοποιούσατε."

Πελάτης : "@#%/$@&?#!"

Τηλεφωνήτρια : "Σας συμβουλεύω να παραμείνετε κόσμιος, κύριε. Έχετε ήδη καταδικαστεί τον Ιούλιο του 2006 για προσβολή οργάνου της τάξεως."

Πελάτης : (Άφωνος)

Τηλεφωνήτρια : "Κάτι άλλο κύριε;"

Πελάτης : "Όχι τίποτα. Α ναι, μην ξεχάσετε τα δυο λίτρα δωρεάν Κόκα Κόλα μαζί με τις πίτσες, σύμφωνα με τη διαφήμισή σας."

Τηλεφωνήτρια : "Λυπάμαι, κύριε, αλλά υπάρχει ρήτρα στη διαφήμισή μας που μας απαγορεύει να προσφέρουμε δωρεάν αναψυκτικά σε διαβητικούς."

*****



Σχόλιο:

Το 1984 πέρασε και ελάχιστα από όσα έγραψε -πάρα πολύ όμορφα αλήθεια- ο Όργουελ συνέβησαν.
Τίποτα από τα όσα διαδραματίζονται στο φουτουριστικό στυγμιότυπο δεν θα συμβεί το 2016.
Η δαιμονοποίηση του μέλλοντος, της υψηλής τεχνολογίας και ταυτόχρονα η εξιδανίκευση του παρελθόντος είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα του ανθρώπου που φοβάται το μέλλον -και οι καθεστωτικοί τρόποι σκέψης του επιβάλλουν να το φοβάται.
Οι επιδράσεις της θρησκείας και των ηττημένων ιδεολογιών (φασισμός, κομμουνισμός) συντελούν τα μάλα σε αυτού του είδους τη σκέψη και ενίοτε συμπράττουν (με διαφορετικές αφετηρίες) σε ανίερες συμμαχίες εναντίον κοινών "εχθρών" (π.χ.παγκοσμιοποιημένη οικονομία, διαφαινόμενη υπερίσχυση υπερεθνικών οργανισμών επί των εθνικών κρατών κ.λπ.).
Οι οικολογικές ακρότητες* επίσης (βλ.τη διαφήμιση της Greenpeace με τον κουκουλοφόρο πιτσιρικά) και οι χιλιαστικού τύπου περιγραφές ενός ζοφερού μέλλοντος συμβάλλουν στην παραπάνω φοβική και απαισιόδοξη πρόβλεψη του μέλλοντος.
Η επίδραση αυτής της "ζωντανής κόλασης" έχει τις βάσεις της στην ακρότητα της σκέψεως των θρησκόληπτων που επινόησαν την Κόλαση, τον Αντίχριστο και αν πάμε πιο πίσω θα δούμε πόσες φορές η εκκλησία είχε προβλέψει την συντέλεια του κόσμου-που ποτέ δεν ήρθε φυσικά.
Η επίδραση αυτή φαίνεται έκδηλα στις καταστροφολογικές κινηματογραφικές παραγωγές του αμερικανικού κινηματογράφου (π.χ. Godzilla, the day after, Αρμαγεδδών και λοιπές όπου ο Μπρους Γουίλις σώζει πάντα την τελευταία στιγμή τον κόσμο-να'ναι καλά το παιδί!).
Η παραγγελία της πίτσας στο 2016 αυτό ακριβώς πρεσβεύει: την δαιμονοποίηση του μέλλοντος και την υποβίβασή του από ευκαιρία να το επηρεάσουμε σε έναν ηττοπαθή θρήνο, από πρόκληση σε καταστροφολογία, από προοπτική σε αναπόδραστη και αναπότρεπτη φρίκη.
Το μέλλον σίγουρα δεν είναι ρόδινο, σίγουρα υπάρχει πρόβλημα, όμως τέτοιου είδους "φουτουριστικές ακρότητες" που αγγίζουν τα όρια της φάρσας και αποτελούν κακή-κάκκιστη αντιγραφή του αριστουργήματος του Orwell, οδηγούν τον μέσο πολίτη σε μία θέση αχρείαστης παθητικής άμυνας (κατενάτσιο) και τον κάνουν να θεωρεί ότι το μέλλον είναι ο εχθρός του και όχι μια σπάνια ευκαιρία και φυσικά η φυγή στο (εξιδανικευμένο) παρελθόν παρουσιάζεται ως αναγκαιότητα...

doctor

* Διαβάστε ένα σχετικό άρθρο: http://www.medium.gr/articles/119847794694973.shtml

Διαβάστε επίσης: http://www.medium.gr/articles/119243951692791.shtml

O Γεώργιος Γεμιστός (Πλήθων) και ο ρόλος της εκκλησίας κατά την Άλωση

Σήμερα θα προσπαθήσω να ρίξω λίγο φως σε μία σκοτεινή (ή μάλλον, σκόπιμα συσκοτισμένη) περίοδο, που περιλαμβάνει τα όσα διαδραματίστηκαν λίγο πριν την άλωση της Κωνσταντινούπολης .
Ο δογματισμός της εκκλησίας και η εθνικιστική θεώρηση της ιστορίας, αυτήν την περίοδο την έχουν ισοπεδώσει και την έχουν πλάσει εκ νέου, όπως τους βολεύει φυσικά.
Έτσι, τον λάτρη του δωδεκαθέου, Γεώργιο Πλήθωνα Γεμιστό, τον παρουσιάζει σήμερα η θρησκόληπτη Δεξιά ως ... προπομπό του ελληνοχριστιανισμού (!) και επίσης ο ρόλος της εκκλησίας στο προ (αλλά και στο μετά) της Αλώσεως διάστημα έχει υποστεί τόσες αυθαίρετες ερμηνείες και έτσι σήμερα η εκκλησία (αυτο)παρουσιάζεται ως επιτελούσα ... εθνικό έργο, σε μια εποχή που ο κόσμος δεν αυτοπροσδιοριζόταν με εθνικά κριτήρια.
Στο ίδιο λάθος βέβαια πέφτουν και οι κατακρίνοντες την εκκλησία, καταλογίζοντάς της ... αντεθνική δράση εν έτει 1453 μ.Χ!


Ο τάφος του Πλήθωνα στο Ναό των Μαλατέστα (Tempio Malatestiano) στο Ρίμινι.

"Η πολιτική θεωρία του Πλήθωνα βασιζόταν σε μία νέα σύλληψη που εμφανίστηκε στην όψιμη βυζαντινή σκέψη και που αποτελούσε άμεση συνέπεια της συρρίκνωσης της αυτοκρατορίας και της συνακόλουθης παρακμής της αυτοκρατορικής ιδέας ενός οικουμενικού χριστιανικού κράτους. Κάτω από την επίδραση αυτών των νέων πολιτικών εμπειριών, ορισμένοι βυζαντινοί διανοούμενοι, ιδιαίτερα στα ελληνικά κράτη που προέκυψαν από την κατάτμηση της αυτοκρατορίας μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1204, άρχισαν να ανακαλύπτουν τα στοιχεία μιας νέας συλλογικής ταυτότητας για τους ελληνόφωνους ορθόδοξους χριστιανούς, που είχαν επιζήσει ως ο πυρήνας της πολυεθνικής κοινωνίας του Βυζαντίου.
Η νέα ταυτότητα προσδιορίστηκε με βάση την ελληνική γλώσσα και την πνευματική συνάφεια που αυτοί οι όψιμοι βυζαντινοί ένιωθαν να τους συνδέει με τον κλασσικό ελληνικό πολιτισμό.
Αυτά τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά μπορούσαν να διακρίνουν στις συνειδήσεις των λογίων τους «Ρωμαίους» της Ελληνικής Ανατολής, όχι μόνον από τους ειδωλολάτρες «βαρβάρους» που ζούσαν στον Βορρά και στον Νότο της αυτοκρατορίας, αλλά και από τους χριστιανούς «βαρβάρους» της Λατινικής Δύσης, όπως και από τα μη ελληνικά φυλετικά στοιχεία της βυζαντινής κοινωνίας.
Έτσι, στα υπολείμματα του βυζαντινού κράτους, όπως στην αυτοκρατορία της Νίκαιας στη βορειοδυτική Μικρά Ασία και στο δεσποτάτο του Μιστρά στην Πελοπόννησο, κάποια σχετική εθνολογική ομοιογένεια και το πνεύμα της αντίστασης στις πιέσεις των αλλογενών εχθρών ευνόησαν την εμφάνιση, σε λόγιους κυρίους κύκλους, των πρώτων εκδηλώσεων της νέας συλλογικής συνείδησης που θα μπορούσε να εξελιχθεί ως συνείδηση ενός νεότερου ελληνικού έθνους σε μία πορεία παράλληλη με εκείνην των εθνών της Δυτικής Ευρώπης [1] .

Ακριβώς εκείνη την εποχή, μετά την κατάρρευση της μεσαιωνικής χριστιανικής κοινοπολιτείας, εμφανίστηκαν οι πρώτες τάσεις και διαμορφώθηκαν οι αρχικοί πυρήνες των μελλοντικών εθνικών κοινοτήτων στις περιοχές που επρόκειτο να εξελιχθούν αργότερα τα πρώτα ευρωπαϊκά κράτη (Βρετανία, Γαλλία και Ισπανία). Το φιλοσοφικό κίνημα του Πλήθωνα αποτελούσε ισχυρή διανοητική ένδειξη αντίστοιχων τάσεων στα ελληνικά εδάφη. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Πλήθων επέμενε ότι οι κάτοικοι των περιοχών που απάρτιζαν την όψιμη βυζαντινή αυτοκρατορία και συνέπιπταν εν μέρει με τα εδάφη του κλασσικού ελληνικού πολιτισμού, ήταν Έλληνες το γένος, όπως πιστοποιούσαν η γλώσσα τους και η εθνική τους παιδεία [2].
Οι εκδηλώσεις των απαρχών ενός νέου συναισθήματος συλλογικής ταυτότητας μεταξύ των ελληνοφώνων ορθοδόξων, οι οποίες θα μπορούσαν ενδεχομένως να εκληφθούν ως ένας νεοελληνικός «πρωτο-εθνικισμός» [3], καταποντίστηκαν με την οθωμανική κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης το 1453 και την πτώση των υπόλοιπων ελεύθερων ελληνικών κρατών το 1460 (Μιστράς) και το 1461(Τραπεζούντα) στους Τούρκους.
Εκτός από τις πολιτικές, κοινωνικές και πνευματικές συνέπειες, οι οποίες αποδείχτηκαν καθοριστικές στην εξέλιξη της κοινότητας του ελληνικού γένους και του ελληνικού πολιτισμού στους αιώνες που ακολούθησαν, η οθωμανική κατάκτηση, αποκλείοντας την ελληνική κοινωνία από την δυτική Αναγέννηση, που άρχιζε τότε να συντελείται χάρη και στη συνεισφορά των φυγάδων Βυζαντινών λογίων, συνέβαλε στην επιβολή της παραδοσιακής, αυστηράς ορθόδοξης κοσμοθεωρίας στις διαμάχες που μαίνονταν στο Βυζάντιο την εποχή της Άλωσης.
Το κίνημα της φιλοσοφικής και πολιτικής ανανέωσης, που είχε την έμπνευσή του στον νεοπλατωνισμό, καθώς και η πρώτη υποδήλωση μιας ελληνικής ελληνικής ταυτότητας, προσδιορισμένης σε σχέση με τον αρχαίο ελληνισμό, εξοβελίστηκαν.
Ενδεικτικό είναι ότι τα συγγράμματα του Πλήθωνα κάηκαν τελετουργικά στην Κωνσταντινούπολη από τον φιλοσοφικό του αντίπαλο Γεώργιο Σχολάριο, ο οποίος αναδείχθηκε το 1454 ως ο πρώτος πατριάρχης μετά την Άλωση. Υπέρμαχος του αριστοτελισμού και πολέμιος της Δύσης, ο Σχολάριος, ο οποίος πήρε το όνομα Γεννάδειος μετά την ένταξή του στον κλήρο και την ανάρρησή του στον πατριαρχικό θρόνο, πρωτοστάτησε στην ανασυγκρότηση του βυζαντινού πνεύματος, το οποίο διαμόρφωσε το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινήθηκε η ελληνική σκέψη στους αιώνες της οθωμανικής κυριαρχίας [4].


O Μωάμεθ Β΄ ο Πορθητής παραχωρεί τα προνόμια του Πατριαρχείου στον Πατριάρχη Γεννάδιο Σχολάριο

Το σκήπτρο της οικουμενικότητας πέρασε από τη νικημένη αυτοκρατορία σε έναν άλλον υπερεθνικό θεσμό, το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.
Οι Οθωμανοί κατακτητές παραχώρησαν στην ορθόδοξη Εκκλησία σημαντικά πολιτικά προνόμια αναγνωρίζοντας στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως και στους επισκόπους του πολιτικές ευθύνες στη διοίκηση των υπόδουλων ορθόδοξων χριστιανικών κοινοτήτων.
Η Εκκλησία έγινε ο θεσμός που διαμεσολαβούσε μεταξύ του Σουλτάνου και των χριστιανών υπηκόων του.
Ο «βασιλεύς», μετά την κατάκτηση, παρέμεινε εκ Θεού δεδομένο στοιχείο της φυσικής τάξης των πραγμάτων, στην οποία εντάσσεται και η Εκκλησία, χωρίς όμως να είναι πλέον φορέας αγιότητας και ευσέβειας και μέτοχος της εσωτερικής ζωής της Εκκλησίας[5].
Η Οθωμανική αυτοκρατορική εξουσία, που αντικατέστησε τη νεκρή πια χριστιανική αυτοκρατορία, εξασφάλισε επιπλέον στην ορθόδοξη Εκκλησία προστασία κατά της διείσδυσης του Καθολικισμού μεταξύ του ποιμνίου της.
Η αντικαθολική στάση, που δέσποσε στην ορθόδοξη Εκκλησία ύστερα από το μεγάλο σχίσμα και παγιώθηκε μετά την Άλωση με το θρίαμβο της παράταξης των ανθενωτικών στην Κωνσταντινούπολη, διασταυρώθηκε με την καχυποψία και την εχθρότητα των Οθωμανών απέναντι στις ευρωπαϊκές δυνάμεις, που αγωνίζονταν να εμποδίσουν την παραπέρα εξάπλωσή τους και απεργάζονταν σταυροφορίες στην Ανατολή εναντίον τους.
Η σύμπτωση των πολιτικών συμφερόντων Εκκλησίας και Υψηλής Πύλης είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία κοινού μετώπου κατά της Δύσης.
Η προστασία που αυτή η συμμαχία εξασφάλισε στην Εκκλησία, τόσο απέναντι στην Καθολική θρησκευτική προπαγάνδα όσο και απέναντι στην ιδεολογική πίεση των νέων ρευμάτων της ευρωπαϊκής σκέψης, συνδυασμένη με την επίσημη ανοχή που παρείχε το ισλαμικό δίκαιο στις «θρησκείες της Βίβλου» (Ιουδαϊσμό και Χριστιανισμό), πρόσφερε βάσιμα επιχειρήματα για τη στήριξη της πολιτικής της νομιμοφροσύνης, την οποία ακολουθούσε η ορθόδοξη Εκκλησία απέναντι στο οθωμανικό κράτος [6].
Η πολιτική παράδοση που εγκαινιάστηκε από τον πατριάρχη Γεννάδιο Σχολάριο αμέσως μετά την Άλωση [7] επανήλθε ζωντανή τρεις αιώνες αργότερα στη συνείδηση της εκκλησιαστικής ηγεσίας, όταν έδινε τη μάχη της κατά του Διαφωτισμού.

Πηγή: «Νεοελληνικός Διαφωτισμός», Π.Κιτρομηλίδης, Καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Παν/μιο Αθηνών, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας, σελ.23-28.

Στο Οπτικοακουστικό αρχείο της ΕΡΤ (ρίξτε του μια ματιά, έχει πολύ ενδιαφέροντα πράγματα) μπορείτε να δείτε μία εκπομπή με τίτλο «Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΕΜΙΣΤΟΣ- ΠΛΗΘΩΝ ΚΑΙ Η ΙΤΑΛΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ»: http://www.ert-archives.gr/wpasV2/public/p01-info.aspx?titleid=0000007032&action=mInfo&mst=00:00:00:00

Το οπτικοακουστικό αρχείο της ΕΡΤ:
http://62.103.160.123/wpasV2/public/c02-arch-search.aspx

doctor
________________________________________________________________________________

[1] Πρβλ. Steven Runciman, “Byzantine and Hellene in the Fourteenth Century”, Τόμος Κωνσταντίνου Αρμενοπούλου, Θεσσαλονίκη 1952, σελ.27-31. D.M.Nicol, “The Byzantine Church and Hellenic Learning in the Fourteenth Century, Byzantinum: it’s ecclesiastical History and Relations with the Western World, London:Variorium,1972, XII. Αngelike Laiou, “From Roman to Hellene”, The Byzantine Fellowship Lectures, τχ.1, επιμ. N.M. Vaporis, Brookline, Mass.1974, σελ.13-28. Για το ιδεολογικό πλαίσιο βλ. και H.Ahreweiler, L’ideologie politique de l’Empire byzantin, Παρίσι 1975, σελ.75-128.

[2] Σύμφωνα με τον Πλήθωνα, οι έλληνες όφειλαν να δραστηριοποιήσουν εκ νέου την κληρονομιά των προγόνων τους και να αναγνωρίσουν σε αυτήν την εθνική τους ταυτότητα, αποδεσμευόμενοι από την χριστιανική παράδοση, την οποία θεωρούσε μια σκοτεινή παρένθεση χιλίων χρόνων.
"Εμείς είμαστε έλληνες στην καταγωγή, όπως το δείχνουν και η γλώσσα, και η πατροπαράδοτη παδεία" δήλωνε ο Πλήθων (Έλληνες εσμέν το γένος,ως η τε φωνή και η πάτριος παιδεία μαρτυρεί)..
Αξίζει να επαναλάβουμε εδώ τη σύγκριση ανάμεσα στη θέση του Πλήθωνα και στη διαμετρικά αντίθετή της, που διατυπώθηκε εκείνη την εποχή.
Ο λόγος για τη δήλωση του Γεώργιου Σχολάριου, του πρώτου οικουμενικού πατριάρχη μετά την Άλωση: "Αν και είμαι έλληνας στη γλώσσα, δεν θα έλεγα ποτέ ότι είμαι έλληνας, γιατί δεν σκέπτομαι όπως κάποτε σκεπτόταν οι έλληνες. Αντίθετα, θέλω να με αποκαλούν σύμφωνα με την πίστη μου. Κι αν με ρωτούσε κανείς τι είμαι, θα του έλεγα πως είμαι χριστιανός" (Έλλην ων τη φωνή,ουκ αν ποτέ φαίην Ελλην είναι...και ει τις εροιτο με τις ειμί αποκρίνομαι Χριστιανός είναι)." Ιστορία των Ελλήνων» εκδ.Δομή, 8ος τόμος, κεφ.«Προσλήψεις και εικόνες της Ελλάδας, σελ.470, Τόλιας Γεώργιος, Διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Κέντρου Ερευνών, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Σορβόννης»

[3] Πρβλ.S.G. Xydis, “The Medieval Origins of Modern Greek Nationalism”, Balkan Studies, 9 (1968), σελ.1-20.
[4] Βλ. Γεννάδιος Σχολάριος, Ouevrew completes, τομ.Γ’ , Παρίσι 1930, σελ.1-204 για την αντικαθολική του πολεμική ιδιαίτερα σελ.171-174, όπου αρνείται κάθε μορφή δυτικής βοήθειας, ως επιζήμιας για τα πραγματικά συμφέροντα της ορθόδοξης Ανατολής, και ο.π. τομ.Δ’, Παρίσι 1935, σελ.1-189 για την πολεμική κατά του Πλήθωνα, ως την αρμόζουσα τιμωρία για ένα έργο που υπερασπίζεται την ειδωλολατρία. Για το γενικότερο υπόβαθρο αυτών των ιδεολογικών διαμαχών την εποχή της πτώσης της βυζαντινής αυτοκρατορίας, βλ. Steven Runciman, The Fall of Constantinople: 1453, Campbridge 1965, σελ.1-21, 68-72 και Δ.Α. Ζακυθηνός «Ιδεολογικαί συγκρούσεις εις την πολιορκημένην Κωνσταντινούπολιν», Νέα Εστία, 37 (1950), σελ.794-799.

[5] Ως προς τους τρόπους της ιδεολογικής προσαρμογής της Εκκλησίας στις πραγματικότητες της κατάκτησης, καθώς και την επίγνωση των κοινωνικών ιδίως αναγκών που υπαγόρευαν τις προσαρμογές αυτές, βλ. Χρ.Γ. Πατρινέλης, «Ο Θεόδωρος Αγαλλιανός ταυτιζόμενος προς τον Θεοφάνην Μηδείας και οι ανέκδοτοι λόγοι του», Αθήνα, 1966,σελ.68-85. Η προσαρμογή στο επίπεδο της ιδεολογικής λειτουργίας των πολιτικών θεσμών αναδύεται ανάγλυφη από την προσεκτική αντιπαραβολή αντιπροσωπευτικών κειμένων της ιδεολογίας της χριστιανικής αυτοκρατορίας, όπως π.χ. της Επαναγωγής του 880 του Βασιλείου Α’ και του κειμένου του «Τόμου ζητημάτων τινών αναγκαίων, ων αι λύσεις εγένοντο παρά των αγιωτάτων και μακαριωτάτων τεσσάρων Πατριαρχών και εξεδόθησαν δοκιμασθείσαι κατά τους όρους και κανόνας της Καθολικής και Αποστολικής ανατολικής Εκκλησίας» του 1663, που κωδικοποιεί τις πολιτικές απόψεις της Εκκλησίας όπως αποκρυσταλλώθηκαν υπό την κυριαρχία του αλλόθρησκου κράτους των Οθωμανών, βλ. Καλλίνικος Δελικάνης, «Πατριαρχικών εγγράφων τόμος τρίτος», Κωνσταντινούπολη 1905, σελ.93-118 και πρβλ. Δ.Γ. Αποστολόπουλος, «Το Μέγα Νόμιμον», Αθήνα, 1978, σελ.39-58.

[6] Για την ένταξη της Ορθόδοξης Εκκλησίας στο οθωμανικό θεσμικό οικοδόμημα, βλ. H.A.R. Bibb και Harold Bowen, Islamic Society and the West, London, 1957,τομ.Α’, μέρος 2, σελ.208-216, 224-225, 233-239, 249-251. Η προϊστορία αυτών των θεσμικών διευθετήσεων συνδέεται με την τουρκική κατάκτηση της Μικράς Ασίας και τη σταδιακή επιβολή ισλαμικής εξουσίας επί χριστιανικών πληθυσμών από τον ενδέκατο ως τον δέκατο πέμπτο αιώνα. Βλ. Sp.Vryonis, Jr., The Decline of Medieval Hellenism in Asia Minor and the Process of Islamization from the Eleventh through the Fifteenth Century, Barkley 1971, σελ.223-244 και passim. Για τις δημοσιονομικές πλευρές της λειτουργίας της Εκκλησίας ως θεσμού του οθωμανικού κράτους βλ. J.Kadra, Le systeme fiscal de l’ eglise orthodoxe dans l’Empire Ottoman, Brno 1969.

[7] Πρβλ. Γεννάδιος Σχολάριος, Ouevrew completes, τομ.Δ’ , σελ.211-231: Η ποιμαντορική εγκύκλιος για την Άλωση της Κωνσταντινούπολης.